Dat Neil Young, ondertussen met rasse
schreden de 70 naderend, strijdvaardiger is dan ooit, mocht al
blijken uit zijn bevlogen set op de Lokerse Feesten van vorig jaar en
uit de talloze militante berichten die hij de laatste maanden
naarstig in het rond twitterde.
Met 'The Monsanto years' spuwt hij nu een radicaal protestalbum uit
waarin één boodschap centraal staat: een niet mis te begrijpen
oproep tot verzet tegen de most evil corporation in the
world, chemie- en landbouwgigant
Monsanto. Muzikaal is er weinig nieuws onder de zon, al komen de
liefhebbers van 's mans langere gitaarnummers meer dan behoorlijk aan
hun trekken dank zij het geslaagde samenspel met Lukas en Micah
Nelson, zonen van Willie,
en hun band Promise of the Real.
Het is
een werkwijze die de wispelturige Canadees de laatste jaren zeer
genegen is: een idee schiet hem te binnen en er kan niet snel genoeg
werk van gemaakt worden om dit met vriend en vijand te delen. Nummers
worden in een recordtempo neergepend, vlug wat gerepeteerd met wie
toevallig in de buurt is, en in een handvol dagen ingeblikt zonder
noemenswaardige productie. Neil Young is, althans op plaat, meer lofi
dan zijn eigen schaduw, en bewijst dit met een lange lijst van
wisselvallige, op een los concept gebaseerde momentopnames die hij in
het laatste decennium op de wereld losliet. 'The Monsanto years' valt
zeker niet uit de toon tussen voorgangers als 'Living with war', 'Fork
in the road', 'Le noise'
of 'Americana', maar bevat gelukkig een aantal ingrediënten die het op
de valreep redden van een plaats in de grijze middenmoot.
Inhoudelijk
snijdt Angry Neil, moest
dit nog niet duidelijk zijn, een prangende en acute problematiek aan,
en hij doet dit met een goed doordachte thematische opbouw waardoor
het album zich laat luisteren als een beklijvende vertelling. Hoewel
de mensen hem liever wat onnozele liefdesliedjes horen zingen, zo
sneert hij in 'People want to hear about love', zal hij niet rusten
voor hij eenieder heeft geconfronteerd met de choquerende realiteit.
Waar de eerste 4 nummers kunnen opgevat worden als een ode aan Moeder
Natuur en een waarschuwing dat we bezig zijn haar volledig naar de
knoppen te helpen, doet vanaf 'A rock star bucks a coffee shop' de
ware antagonist van het relaas zijn intrede: het duivelse Monsanto,
in het zog gevolgd door sidekicks Starbucks,
Safeway, en een leger corrupte politici en rechters. Als een
'gesproken dagblad', en dus in onvervalste folktraditie, documenteert
Young de verdorven praktijken die deze titanen van de hebzucht erop
nahouden; van het genetisch modificeren van gewassen, over het
stemmen van wetten die landbouwers verplichten deze GMO's te
gebruiken, tot het bestraffen van kleine groentekwekers die zich
niet aan deze wetten houden. Young brengt dit alles in een nijdig
nasaal parlando dat er weinig twijfel over laat bestaan, tijd om in
actie te treden, en wel nu meteen.
Naar
goede gewoonte legt de rocker zichzelf graag beperkingen op: maximaal
drie akkoorden per nummer, kinderlijk eenvoudige refreinen, monotone
samenzang en directe, van elke vorm van symboliek gespeende teksten.
Gelukkig valt er voor de muziekliefhebber nog wat leuks te rapen in
de momenten van wederzijdse inspiratie met begeleidingsband Promise
of the Real. Slaagt de ritmesectie erin om een meer dan
verdienstelijke Crazy Horse-imitatie neer te poten, gaat de meeste
lof toch naar de broers Nelson, die goed hun weg vinden in de
ronkende gitaarmuur van hun opperhoofd. De veelvuldige instrumentale
outro's roepen herinneringen op aan de stormachtige jams/duels tussen
Young en Stephen Stills ten tijde van Buffalo Springfield.
Gitaarlijnen worden subtiel door elkaar geweven en op het titelnummer
wagen ze zich zelfs aan een twin guitar, godzijdank met de nodige slordigheid aan de man gebracht. Meer dan eens laat de peetvader genereus de lead
aan zijn kompanen, en horen we zowaar een vingervlugge, gladjes
uitgevoerde hardrocksolo opborrelen tussen het geroezemoes van Old
Black door. Het moet van Nils
Lofgren of Mike McCready
geleden zijn dat dergelijke eer nog een gitarist te beurt was
gevallen.
Met
'The Monsanto years' dendert Neil Young, als ware hij een action
painter of performance kunstenaar, naar alweer een snel gefabriceerd
werkstuk zonder te blijven stilstaan of achteruit te kijken.
Protestklassiekers van het kaliber 'Ohio' of 'Rocking in the free world' zal deze aanpak hem niet meer opleveren, en dat vinden we best
wel jammer, want nieuwe zieltjes zal hij op deze wijze niet winnen
voor zijn boodschap. Niettemin kunnen we gewag maken van een
gedreven, bij momenten zelfs boeiende pot 'prediken voor eigen kerk'.
